„Als de coronacrisis ons iets heeft geleerd, dan is het dat de Amsterdamse binnenstad jarenlang door toerisme is uitgewoond”, zegt Denise Eikelenboom namens Mokum Reclaimed, een verontruste groep mensen die zich verzet tegen de uitverkoop van de openbare ruimte. Samen met 20 hoofdstedelijke bewonersorganisaties hebben zij het Actieplan Stad in Balans opgesteld, met een reeks plannen om de binnenstad leefbaar te houden. Op 21 mei is dit plan naar de raad gestuurd.
Ondertussen werkte de gemeente zelf ook aan verhoging van de leefbaarheid van de binnenstad. Burgemeester Halsema stuurde op 27 mei de raadsbrief 'Aanpak Binnenstad', met tal van maatregelen, wensen en verlangens. Een groot aantal daarvan sluit wonderwel aan bij het Actieplan. Zo wil de gemeente panden in de binnenstad opkopen om zelf te kunnen bepalen wat voor winkels of horeca erin komen. Er komt een prostitutiehotel om de raamprostitutie op de Wallen, criminaliteit en vrouwenhandel tegen te gaan.
Ook erkent de gemeente dat de „monocultuur” van de binnenstad gevoed wordt door massatoerisme. Onder Amsterdammers bruist het van nieuwe initiatieven met als gemene deler dat dankzij de nieuwe werkelijkheid „de binnenstad niet langer een pretpark is”, aldus het Actieplan. Nu ‘overtoerisme’ is weggevallen komen de zwakten van de problematische toeristensector naar voren. Onbetaalbare woningen in de binnenstad door verhuur, illegale hotels en Airbnb. Lawaaioverlast tot diep in de nacht, met als oorzaak bier- en waterfietsen, segways, festivals en terrasgebruik. Volgens de betrokkenen komen de toeristen niet naar de stad voor de grachten, maar voor de Wallen, de drugs en Amsterdam partystad, nota bene Unesco Werelderfgoed.
Coronaregels doorzetten
Dankzij corona kwam „de leefbaarheid terug in het stadscentrum”, aldus Mokum Reclaimed. Hoewel de samenwerkende organisaties, waaronder Wij-Amsterdam, Stop de Gekte, d’Oude Stad en Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad divers zijn, slaan ze de handen ineen om de ‘verworvenheden’ – hoe vreemd dat ook klinkt – van de coronaregels door te zetten ná corona. Zo pleit Autoluw Nu! al jarenlang voor een ontmoedigingsbeleid voor autoverkeer, met maatregelen als een maximumsnelheid van 30 km op de binnenring en door uitsluitend bewoners- en bestemmingsverkeer toe te staan. „Het verkeer is in 50 jaar niet zó rustig geweest”, stelt deze organisatie. „Dankzij corona is het verlangen naar een autoluwe stad in één klap realiteit. Dit is de tijd voor voetgangers en fietsers, en vooral om de openbare ruimte veiliger en eerlijker te verdelen.” Door corona kan dat versneld gebeuren.
Veel minder festivals
Autoluw Nu! en Stad in Balans roepen verkeerswethouder Sharon Dijksma (PvdA) op „om de maanden mei en juni nuttig te gebruiken, zodat wij samen kunnen ervaren hoe mooi Amsterdam echt kan zijn”.
Andere concrete maatregelen uit het Actieplan zijn veel minder festivals, aandacht voor lokale winkels in de binnenstad, en verbreding van de stoepen ten gunste van het fiets- en voetgangersverkeer. De balans moet er een zijn die de bewonersbelangen voorop stelt. „Jarenlang is toerisme beschouwd als een natuurverschijnsel waar niets tegen te doen is”, aldus Eikelenboom, „maar kijk eens, een virusje heeft de wereld doen kantelen.”
Halsema is zich terdege bewust van de gevaren die de binnenstad bedreigen. Heel concreet wil ze voorkomen dat de economie „eenzijdig op toerisme is gericht”. In 2019 gaf ze planoloog Zef Hemel de opdracht een visie te formuleren. In zijn plan komt er in 2040 een tweede toeristisch centrum aan de Zuidas met station Zuid als entree en „iconische gebouwen om toeristen te lokken.”
Maar 2040 is ver weg, terwijl juist nu de kansen er zijn. Dat blijkt ook uit de raadsbrief, waarin het voorstel van Hemel geheel ontbreekt. Ook het college spreekt over „urgentie om na te denken over de binnenstad van de toekomst” en „die voor de huidige en komende generaties te bewaren en beschermen”.
"Jarenlang is toerisme beschouwd als een natuurverschijnsel waar niets tegen te doen is. Maar kijk eens, een virusje heeft de hele wereld doen kantelen."
Denise Eikelenboom Mokum Reclaimed
.jpg)
.png)