De Volkskrant, peter Wieringa, 6-8-2020

Sjoerd Zijlstra (hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Vrije Universiteit):
‘Op zich is het een prima concept: verhuurders kunnen wat bijverdienen en huurders logeren op een leuke plek. Niks nieuws onder de zon. Toen ik vroeger op de Wallen woonde, werden daar ook al veel woningen verhuurd aan toeristen. Al die onbekende gezichten met rolkoffertjes, dat beperkte de leefbaarheid wel. Door internet is het zoveel makkelijker geworden om klanten te vinden, dat we nu met de uitwassen te maken hebben. Hele volksstammen zetten hun ­woning op Airbnb, ik ken ze in mijn eigen omgeving.

‘Een nieuwe wet, die nu nog in de Tweede Kamer ligt, geeft gemeenten een aantal opties in hun aanpak van Airbnb, van helemaal vrijlaten tot een meldplicht of een vergunningenstelsel. Dat keuzemenu komt overigens uit de koker van onze studenten aan de VU, die op verzoek van het ministerie een conceptwet hebben opgesteld. Dat biedt de mogelijkheid tot maatwerk, want elk stadsdeel kent zijn eigen problematiek. Het probleem blijft dat je óók moet handhaven. Zeker als burgers met weinig inspanning veel winst kunnen maken, en dat is bij Airnbnb het geval, heb je veel handhavers vanuit de overheid nodig.’

Hala Naoum Néhmé (VVD-raadslid in Amsterdam):
‘Ik denk dat het enorm helpt als de host, de verhuurder dus, altijd thuis is wanneer de gasten aankomen. Dan kan hij de huurders wijzen op de lokale regels, bijvoorbeeld over afval en geluidsoverlast, maar ook op de aanwezigheid van buren van vlees en bloed, die hun nachtrust verdienen. En niet alleen de host, maar ook de buren zouden reviews moeten kunnen geven over de gasten. Zo verzamel je als platform informatie over hinderlijke gasten en kun je die categorie de deur wijzen. Hierdoor behoud je Airbnb voor de nette, goedwillende verhuurders én gasten die een authentieke lokale ervaring willen, zonder overlast te veroorzaken voor de omgeving.’

Victor Oranje (advocaat huurrecht):
‘De deeleconomie is sympathiek. Airbnb begon als een leuke, spannende manier om een buitenlandse stad te leren kennen. Natuurlijk zie ik ook de keerzijde, zoals oneerlijke concurrentie voor bonafide hotelletjes en een bepaald soort toeristen – ik noem het maar de dronken Brit – die de binnenstad terroriseren en tegen alle deuren staan te zeiken. Nou, dat is geen hogere wiskunde: volg ze gewoon, dan weet je precies naar welke plekken ze zoal gaan. Vervolgens kun je dat gaan ontmoedigen. Misschien moet je zelfs bepaalde gelegenheden dichtgooien.

‘Ik sta vaak bewoners bij die zijn beboet voor het verhuren van hun woning via Airbnb. De motieven van de gemeente – de stad leefbaar houden – deugen. Maar het verbaast me dat ambtenaren al in een vroege fase alleen naar de rechtmatigheid kijken: zal het besluit standhouden bij de rechter? Wees wat relaxter en kijk ook naar de context: wat zijn de motieven van iemand om zijn huis te verhuren via Airbnb? Dat gebeurt nu totaal niet. Sterker nog, de boete voor echte boeven die via Airbnb een illegaal ­hotel runnen waar arbeidsmigranten schandalig veel geld betalen, is even groot als voor tante Bet die een foutje maakt, tot meer dan 20 duizend euro. Daar zou meer differentiatie in moeten komen.’

Martijn Arets (expert in de platformeconomie):
‘De overlast komt vooral van de huizen die erg vaak verhuurd worden. In Amsterdam is het maximum aantal verhuurdagen al teruggebracht van 60 naar 30, maar als ik een hele maand dronken toeristen als buren zou hebben, zou ik ook niet blij zijn. Ik ben voor maatwerk, en zou bijvoorbeeld per wijk een maximum willen kunnen afspreken.

‘En nu kun je, zoals de Amsterdamse zender AT5 aantoonde, na die periode gewoon weer een nieuw account aanmaken op hetzelfde adres – dat moet niet kunnen. Als je ten slotte wangedrag van huurders koppelt aan het specifieke Airbnb-verblijf, kun je daar ook op handhaven. Ook zouden gemeenten veel meer kennis moeten delen en samenwerken. Samen sta je sterker tegenover zo’n platform.’

‘Deze ontwikkeling zie je overigens steevast gebeuren bij dit soort platforms. Online zijn er geen grenzen, maar in het fysieke domein wel, en dan heb je als platform uiteindelijk toch de overheid nodig om de boel te reguleren. Als midden in de nacht driehonderd Ubers besteld worden op het Leidseplein, leidt dat immers ook tot problemen. Andersom moet de overheid zich bewust worden van die verantwoordelijkheid. Dit is het moment om een blauwdruk te scheppen, omdat je steeds meer van dit soort platforms zult zien.’

Naoum Néhmé:
‘Het is een misverstand dat Europese regelgeving reguleren onmogelijk maakt. Zo kun je prima het BAG-woningbestand van Amsterdam vergelijken met de open data van Airbnb, Booking.com en Expedia. Dan zie je bijvoorbeeld meteen welke illegale advertenties of sociale huurwoningen daarop staan. Vervolgens stuur je een notice and take down-bericht, en dan moet het platform zo’n verhuurder weren, anders is het strafbaar. En er ligt dus op dit moment een wet in de Tweede Kamer, die gemeenten instrumenten biedt om op te treden tegen Airbnb, zoals een registratieplicht.’

Zijlstra:
‘Eigenlijk zou je het probleem bij de huurder moeten neerleggen, want die zorgt ook voor de overlast. Die heeft zelf ook een verantwoordelijkheid om de lokale regels goed te kennen – zoals ik altijd doe voordat ik op vakantie ga. Je kunt er zelfs voor kiezen om niet alleen de verhuurder, maar ook de huurder strafbaar te stellen, als die een illegaal op Airbnb geplaatste woning huurt. Maar dat gaat wellicht te ver.’

Arets:
‘Het leuke karakter van iets als Airbnb behoud je bij kleinschaligheid. Zo pleit ik ervoor om een initiatief als Fairbnb – een coöperatie die duurzaam wil groeien, in tegenstelling tot met durfkapitaal gefinancierde platforms – te ondersteunen. Bijvoorbeeld door data van het woningbestand beschikbaar te stellen, technisch gezien is dat vrij eenvoudig. Om privacy-issues te voorkomen, kun je dat eventueel via een vertrouwde derde partij laten lopen.’