Meer dan negen dollar kost de 'supreme': een gevulde croissant die de New Yorkse bakkerij Lafayette verkoopt. Afgelopen zomer ging een filmpje van het baksel viraal op sociale media, en sindsdien is het gekkenhuis op de stoep voor de bakkerij in hartje Manhattan. Al ver voor openingstijd staan er mensen keurig achter elkaar; sommige mensen hebben er meer dan drie uur wachten voor over om de suprême (één per klant!) te mogen kopen.
Ook in Londen zijn TikTok en Instagram de aanjagers voor de populariteit van eettentjes. In Chinatown kun je aan de hand van de rijen voor restaurants en takeaways uittekenen welke filmpjes viraal zijn gegaan. Voor het piepkleine restaurant Bunsik, dat Koreaans streetfood verkoopt, staat steevast een rij sinds er massaal filmpjes werden gedeeld van hun crispy hotdogs. En wie er eentje heeft bemachtigd, deelt ook dat weer op de socials – wat de hype alleen nog maar groter maakt.
Kuddegedrag
In Amsterdam zijn de TikTokrijen een relatief nieuw verschijnsel. Sinds een paar maanden staan er voor eettentjes in het centrum ellenlange rijen nadat op sociale media filmpjes viraal gingen over hun voedselwaar. Met name in het gebied van de 9 Straatjes staan drommen toeristen die de stoep van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat bezet houden. Tot ver op de bruggen over de gracht staan ze te wachten op dat ene broodje, koekje of patatje dat een hit is op TikTok.
Of het nu kuddegedrag is, fear of missing out, of omdat het eten werkelijk overheerlijk is; de rijen staan er, en gaan voorlopig niet meer weg. Buren en andere ondernemers zijn daar een stuk minder blij mee: zij zien zich geconfronteerd met een onophoudelijke stroom mensen voor hun deur, die bovendien voor veel afval zorgen. Want waar gaan al die lege patatbakjes naartoe?
Crowdmanagers
De gemeente heeft het verschijnsel in beeld, maar een pasklare oplossing is er niet. “Het is een wereldwijde trend dat door social media bepaalde plekjes en producten meer bezocht worden door bezoekers om te filmen/fotograferen en te delen op social media, zo ook in Amsterdam,” laat een woordvoerder van stadsdeel Centrum weten.
Ondernemers doen er alles aan om de overlast te beperken: ze zetten bijvoorbeeld crowdmanagers in, die de rij in goede banen moeten leiden. De uitbaters van Fabel Friet in de Runstraat legen zelf enkele keren per dag de gemeentelijke afvalbakken in de buurt van hun snackbar, maar de hinderlijke rijen voor hun deur kunnen ze ook niet verhelpen. “Ik kan toch moeilijk vragen of mensen willen wegblijven,” zei eigenaar Floris Feilzer afgelopen weekend in deze krant.
Live like a local
Volgens hoogleraar toerisme Jan van der Borg, verbonden aan de universiteiten van Leuven en Venetië, is het fenomeen van de TikTokrij nauw verbonden met een toeristische trend die al langer in zwang is. “Toeristen zoeken in toenemende mate naar authentieke ervaringen. Waar men vroeger massaal de highlights bezocht – de Eiffeltoren, de Big Ben, het Rijksmuseum – gaan steeds meer toeristen op zoek naar ‘authentieke ervaringen’ en het ‘live-like-a-localgevoel’. Ze willen de croissant van die bakker waar ook de ‘echte’ Parisiens komen, of dat cafeetje in de Jordaan waar Amsterdammers zitten. Waar ze dat kunnen vinden halen ze van sociale media.”
De ironie van deze vorm van toerisme ontgaat ook Van der Borg niet. “Het heeft een sterk zelfvernietigend karakter: hoe meer toeristen op zoek gaan naar dezelfde unieke ervaring, hoe minder uniek en authentiek het wordt. Daardoor blijven de locals weg, en is voor toeristen de lol er ook snel vanaf.”
Proberen om dit fenomeen de kop in te drukken is volgens de hoogleraar vechten tegen de bierkaai. “Dat is symptoombestrijding: het echte probleem is dat steden een bepaalde draagkracht hebben. Zolang de toestroom van toeristen niet vermindert heeft geen enkele aanpak zin.”
IJsjes en pizzapunten
Zo besloot Florence vijf jaar geleden in een poging de overlast te bedwingen om in vier straten in het historische centrum een eetverbod in te stellen. Op bepaalde uren van de dag is het daar niet toegestaan om op straat te eten, op straffe van een boete van 500 euro. In Venetië is het niet toegestaan om te gaan zitten op stoepjes of op pleinen: ijsjes en pizzapunten dienen al wandelend verorberd te worden.
Maar dat gemeentebesturen werkelijk een vuist kunnen maken tegen TikTokhypes lijkt weinig realistisch. Influencers ontketenden in Parijs een heuse rage rond warme chocolademelk, terwijl patissier Cedric Grolet voor zijn 4,7 miljoen volgers op TikTok dagelijks reclame maakt voor zijn baksels. Het resultaat? Permanente rijen voor de deur, want iedere toerist zoekt diezelfde ‘unieke’ ervaring.
.jpg)
.png)