Erik van zwam, Trouw, 3-8-2018



De duurste kamers en appartementen voor toeristen op het Europese vasteland staan in Amsterdam. Eind 2017 was de gemiddelde prijs voor een verblijf van een nacht al opgelopen naar 140 euro. Het overgrote deel wordt via Airbnb verhuurd. "Als je aan een stapel stenen tegenwoordig zo verschrikkelijk veel geld kunt verdienen, dan is dat slecht voor de stad en zijn bewoners", stelt wethouder Laurens Ivens, politiek verantwoordelijk voor de hoofdstedelijke woningmarkt.

De SP'er is net aan zijn tweede termijn begonnen. "Toen ik in 2014 startte had ik nooit gedacht dat Airbnb en het toerisme zo groot zouden worden in deze stad." Afgelopen zaterdag zei de Amsterdamse ombudsman in Trouw dat de wetteloosheid regeert in het centrum van Amsterdam. Met de alarmerende toon van ombudsman Arre Zuurmond is Ivens het gloeiend eens. "In de binnenstad van Amsterdam is het kantelpunt bereikt. Toerisme geeft veel te veel overlast. We moeten het gaan afremmen." Voor Ivens betekent dat: de verhuur aanpakken.

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, weet Ivens. In zijn werkkamer in de Stopera buigt hij zich voorover en zegt nadrukkelijk: "Het leuke van het toerisme is er vanaf." Hij kan het weten. Al bijna vijf jaar strijdt Ivens tegen woningonttrekking door illegale verhuur aan toeristen. Hij tuigde er een scala aan regels voor op.

Meldpunt Zoeklicht doet de uitvoering. Na klachten volgen huisbezoeken en eventueel boetes. Zoeklicht zag het aantal meldingen van overlast door toeristische verhuur stijgen van 1166 in 2012 tot 3245 vorig jaar. De eerste helft van dit jaar is er een lichte daling.

Marnix Bolkestein geeft leiding aan negentig medewerkers bij Zoeklicht. Het team is enorm uitgebreid. "We willen geen druppel op een gloeiende plaat meer zijn. We draaien nu volume." Vorig jaar alleen al deed zijn team 7783 onderzoeken naar het fout verhuren van woningen. Het merendeel van de zaken gaat om verhuur aan toeristen buiten de regels om. "We hebben nu meer middelen en mensen en we vergroten de pakkans. We reageren nu binnen een dag na een melding van illegale verhuur."

Nu mag nog maximaal 60 dagen per jaar worden verhuurd, vanaf volgend jaar 30. In een woning mogen hooguit vier toeristen overnachten. En dat moet vooraf zijn aangemeld. Op overtreding van de regels staan forse boetes. Wie niet meldt, krijgt zesduizend euro boete. Wordt aan meer voorwaarden niet voldaan dan volgt een boete van 20.500 euro.

De inning is nog een probleem, erkent Ivens. "Als je dertig euro boete krijgt, betaal je die wel, maar een boete van vele duizenden euro's wordt juridisch aangevochten." Over de periode 2010 tot eind vorig jaar is er voor 8,2 miljoen euro aan boetes uitgedeeld waarvan slecht 1,25 miljoen is betaald. "Iedereen stapt naar de rechter. Zoiets kan vijf, zes, zeven jaar duren. De gemeente houdt vol."

Ivens ziet een lichte kentering nu het aantal meldingen van overlast iets daalt. Hij constateert ook dat er minder grote illegale hotels worden betrapt en daarna gesloten. De grote speculanten kiezen eieren voor hun geld, concludeert hij. "De volgende stap is zorgen dat de toeristenverhuur gaat krimpen." Ivens verwacht veel van het verlagen van het aantal verhuurdagen naar dertig per jaar. Van die zogenaamde deeleconomie van platforms als Airbnb moet hij weinig hebben. "Het is niet echt delen, want inwoners van Amsterdam kunnen zelf nauwelijks meer in de stad terecht. Dat delen is een ontwrichting van de stad geworden."