Trouw, 28 december 2017
Toerisme - Duizenden woningen in Amsterdam worden onttrokken aan de woningmarkt omdat deze permanent worden verhuurd aan toeristen. Wethouder Ivens heeft er genoeg van.

JOHAN VAN HEERDE, REDACTIE ECONOMIE

Toen Laurens Ivens (SP) begin 2014 aantrad als wethouder met de portefeuille wonen wist hij waarschijnlijk niet wat hem boven het hoofd hing. Dat blijkt uit het coalitieakkoord tussen D66, SP en VVD waarin het woord Airbnb nul keer voorkomt. Ivens: "In 2013 werd nog beleid ontwikkeld met het motto: 'Airbnb zou mooi zijn want dan kunnen we de ruimte in Amsterdam optimaal benutten als de Amsterdammer op vakantie is.' Nou: in mijn ogen heeft Airbnb Amsterdam enorm kwaad gedaan."

De frustratie spat van wethouder Ivens af als het gaat over het misbruik dat mensen maken van Airbnb en andere verhuursites als Booking.com en Wimdu. Uit onderzoek van data-analisten Nico van Gog en Murray Cox blijkt dat duizenden woningen in Amsterdam worden onttrokken aan de woningmarkt omdat deze permanent worden verhuurd via onder meer Airbnb. De cijfers kan de wethouder niet bevestigen, maar dát er in Amsterdam sprake is van illegale hotels en woningonttrekking door verhuursites erkent Ivens. En dus wil de wethouder optreden.

"We doen al veel, hè", begint Ivens. "Amsterdammers kunnen woonfraude melden. Er is een digitaal rechercheteam dat illegale verhuurlocaties opspoort. De gemeente werkt met mystery guests. We hebben vakantieverhuur ingeperkt tot maximaal zestig dagen per kalenderjaar. En er zijn deals gesloten met Airbnb en Booking.com om illegale vakantieverhuur tegen te gaan."

Sinds kort heeft de wethouder nòg een instrument om te handhaven: de meldplicht. Iedere dag dat een woning wordt verhuurd, moet worden gemeld bij de gemeente. Niet melden betekent een boete van 6000 euro. Vanaf 1 januari gaat de gemeente Amsterdam nu ook actief handhaven op de maatregel die sinds 1 oktober in de hoofdstad geldt.

Vooralsnog zijn pas 2500 unieke verhuuradressen gemeld bij de gemeente. Dat is hooguit een kwart van het totale aanbod schat Ivens. "In ieder geval veel te weinig. Wij willen dat iedereen zich gaat melden en handhaving moet ons daarbij helpen. Vanaf 2018 gaan we actief op zoek naar overtreders van de meldplicht. Ik wil mensen bij deze waarschuwen: je bent wel heel dom als je je nu nog niet bij ons meldt."

Wat Ivens echter ook weet, is dat de 'luie' Amsterdammer niet het probleem vormt. Er blijft een groep verhuurders die zich ook volgend jaar niet zullen melden bij de gemeente. Juist omdat ze de regels overtreden en woningen langer dan de gemeentelijke regels toestaan, illegaal verhuren. "Dat is het kat-en-muisspel dat constant gaande is. Geholpen door Amsterdammers die woonfraude aankaarten wordt dagelijks gezocht naar illegale verhuurders. Maar we kunnen niet overal als een kip zonder kop op af. Ik spreek data-analist Nico van Gog wel eens, dan laat hij me zien hoe ene Patricia op een andere pagina ineens Fleur heet. Als wij ergens op afgaan moeten we een feitelijke overtreding constateren. Dat betekent dus in een huis komen, toeristen aantreffen en aantonen dat dit illegaal is."

Ivens zucht. "Het gaat ook om het verdienmodel achter de verhuur. Het liefst zie ik dat huizen niet worden verhuurd om er winst mee te maken, maar worden gebruikt om in te wonen. We zijn bijvoorbeeld in gesprek met de Belastingdienst om samen te werken. Dat is lastig want we mogen onze meldplichtgegevens nog niet met de dienst delen."

Op de vraag of Ivens inmiddels klaar is met Airbnb moet de wethouder lachen. "Je bedoelt of ik Airbnb wil verbieden? Voor sommige buurten zou dit goed zijn. Maar dan moet dit wel in een wet verankerd worden zodat wij hierop kunnen handhaven. Berlijn heeft zo'n maatregel onlangs moeten terugdraaien.

"Hetzelfde geldt voor het verlagen van de verhuurtermijn van zestig naar dertig dagen zoals in Amstelveen: "wij willen wel, mits het juridisch kan."